Wielokierunkowe działanie witaminy C sprawia, że to niezmiennie jedna z najpopularniejszych i najczęściej stosowanych substancji - tak w lekach, jak i suplementach diety. O wysokiej aktywności biologicznej powiedziano już wiele, ale czy na pewno wszystko? Mało znaną kwestią pozostaje korzystny wpływ witaminy C na zdrowie dzieci - nie tylko w czasie intensywnego rozwoju, ale i późniejszym okresie życia. Kiedy warto stosować suplementację?
Witamina C dla dzieci - czy warto stosować?
Witamina C, czyli kwas askorbinowy jest niezbędnym egzogennym składnikiem pokarmowym ludzi - człowiek nie posiada szlaków metabolicznych prowadzących do naturalnej syntezy. Substancja musi być regularnie dostarczana z zewnętrznych źródeł.
Kwasy askorbinowy wykazuje wysoką aktywność biologiczną, chroni przed rozwojem wielu dolegliwości na które narażone są osoby dorosłe (schorzenia wynikające z działania wolnych rodników, nowotwory, problemy z ciśnieniem). A jaki wpływ ma na dzieci? Suplementacja witaminą C stymuluje system odpornościowy - substancja bierze udział w tworzeniu przeciwciał zwalczających wirusy i bakterie, co skutecznie redukuje częstość zachorowań. Chroni komórki układu limfatycznego, wzmacnia naczynia krwionośne, bierze udział w odbudowie tkanek podczas gojenia się ran i zadrapań.
Odpowiedni poziom kwasu askorbinowego zwiększa przyswajanie żelaza i wapnia - pierwiastków, które pełnią ważną rolę w rozwoju dziecka. Pomaga też w wytwarzaniu neuroprzekaźników, które stanowią elementarną część układu nerwowego.
Nie tylko zapobiegawczo
Dzieci chorują bardzo często, wie to pewnie każdy rodzic i opiekun. Jak pokazują badania w pierwszych latach życia (od 1 do 5 roku życia) infekcje zdarzają się średnio 8 razy w roku, a w wielu przypadkach nawet częściej. Objawy choroby (brak łaknienia, wysoka gorączka, wymioty) istotnie zmieniają stan odżywienia dziecka - poziom wchłaniania substancji aktywnych jest zmniejszony a zapotrzebowanie rośnie.
Pomocna okazuje się witamina C - stosowana od pierwszych dni choroby, może skrócić czas trwania infekcji, wpływając korzystnie na jej przebieg i zmniejszając negatywne skutki. Dodatkowo, kwas askorbinowy zapobiega utracie endogennych składników, które mają niebagatelny wpływ na rekonwalescencję i samopoczucie.
Witamina C dla dzieci - objawy niedoboru
Objawy niedoboru witaminy C u dzieci wyglądają podobnie jak u dorosłych. Choć charakterystyczne, są też niejednoznaczne i zazwyczaj nasilają się wraz z rosnącym niedoborem. Co wskazuje na deficyt witaminy C w organizmie dziecka?
- brak apetytu
- ogólne osłabienie i apatia
- zmniejszenie wydolności fizycznej
- przewlekłe bóle mięśni i stawów
- obniżenie odporności (częste infekcje)
- trudności w gojeniu się ran
- rozpulchnienie i krwawienie dziąseł
Według wyników wielu niezależnych badań, dzienne spożycie witaminy C wśród dzieci i młodzieży nie jest wystarczające. Najniższy poziom notuje się przede wszystkim w okresie wiosennym i jesienno - zimowym, dokładnie wtedy, kiedy zapotrzebowanie na kwas askorbinowy wzrasta, a naturalne źródła pokarmowe maleją.
Kiedy stosować suplementy z witaminą C?
Witamina C jest istotna nie tylko w przypadku okresów większej zachorowalności na przeziębienie i grypę. Istnieje kilka dolegliwości, które zwiększają ryzyko powstania niedoboru kwasu askorbinowego wśród dzieci:
- zaburzenia neurologiczne
- problemy trawienne
- choroby nowotworowe
- zaburzenia łaknienia
Witamina C dla dzieci - nadmiar i jego skutki
Kwas askorbinowy to substancja, która nie jest kumulowania w organizmie człowieka - przynajmniej w dużych ilościach. Zapasy gromadzone są w niewielkim zakresie (ok. 20mg/kg masy ciała), głównie w wątrobie, trzustce i nadnerczach. Część przyjmowanej witaminy C wydalana jest wraz z moczem i potem, a w przypadku dostarczenia bardzo dużej, jednorazowej dawki organizm ogranicza wchłanianie substancji.Stosując odpowiednio zbilansowaną dietę bardzo trudno przekroczyć zalecany poziom witaminy C. Nie jest to jednak niemożliwe - istnieją wyniki badań mówiące o niekorzystnym wpływie nadmiaru kwasu askorbinowego. Zbyt wysoki poziom powoduje najczęściej zaburzenia ze strony układu pokarmowego (bóle brzucha, nudności, wymioty czy biegunkę) i złe samopoczucie.
Co za dużo to niezdrowo
Witamina C nawet w dużych dawkach nie jest uważana za substancję toksyczną - ale zawsze powinna być stosowana zgodnie z zaleceniami producenta lub lekarza tak, by osiągnąć maksymalne korzyści zdrowotne. Popularne stosowanie "megadawek" jest nieefektywne, a w skrajnych przypadkach może powodować zwiększenie wydalania kwasu moczowego i szczawianów, co przyczynia się do powstania kamieni nerkowych w przyszłości.Warto pamiętać, że prawdopodobieństwo wystąpienia niedoboru jest dużo większe, niż możliwość przedawkowania kwasu askorbinowego.
Witamina C w produktach spożywczych
Istnieje wiele naturalnych źródeł witaminy C. Należą do nich przede wszystkim świeże produkty roślinne - owoce i warzywa:
- cytrusy (cytryny, pomarańcze, grejpfruty, mandarynki, pomelo)
- truskawki
- porzeczki
- maliny
- pomidory
- kapusta
- papryka
- szpinak
- pietruszka
- brokuły
- kalafior
- zielony groszek
Zawartość kwasu askorbinowego w produktach pochodzenia naturalnego jest zmienna i zależna od wielu czynników, jak np. odmiana botaniczna rośliny, pora roku, warunki agrometeorologiczne czy sposób przechowywania surowca. Na co jeszcze zwrócić uwagę?
Witamina C i jej wrażliwość
Witamina C jest bardzo wrażliwa na procesy technologiczne (suszenie, nieodpowiednie rozmrażanie, obróbkę termiczną) - wpływają one bezpośrednio na szybszy rozkład, a więc i właściwości biochemiczne. Straty mogą sięgać nawet 50% - 70% początkowej wartości substancji. Choć dostarczenie witaminy C wraz z pożywieniem wydaje się najkorzystniejsze, nie zawsze jest możliwe. Najlepszym sposobem na uzupełnienie niedoborów staje się suplementacja. Jak prawidłowo podawać kwas askorbinowy dzieciom?
Witamina C dla dzieci - dawkowanie
Witamina C to substancja hydrofilowa, co oznacza, że posiada zdolność łączenia się z wodą. Wyróżnia ją doskonała wchłanialność, a eksperci szacują, że przyswajalność oscyluje na poziomie 70% - 80%.Zapotrzebowanie na kwas askorbinowy jest jednym z największych pośród wszystkich znanych witamin, ale cechuje się dużym zróżnicowaniem, co ostatecznie zależne jest od wielu czynników (m.in. wiek, płeć czy stan fizjologiczny). Jakie jest średnie, a jakie zalecane spożycie witaminy C wśród dzieci i młodzieży?
- dzieci w wieku od 1 do 3 lat - 30 mg na dobę (zalecana dawka - 40 mg/dobę)
- dzieci w wieku od 4 do 12 lat - 40 mg na dobę (zalecana dawka - 50 mg/dobę)
- młodzież w wieku od 13 do 18 lat:
- dziewczęta - 55 mg na dobę (zalecana dawka 65 mg/dobę)
- chłopcy - 65 mg na dobę (zalecana dawka 75 mg/dobę)
Suplementy diety zawierające witaminę C nie powinny być stosowane u niemowląt (poniżej 6 miesiąca życia), jedyny wyjątek stanowi zalecenie lekarza, który określi odpowiednią i bezpieczną dawkę dostosowaną do potrzeb dziecka. Witamina C odgrywa dużą rolę w profilaktyce i leczeniu wielu poważnych chorób występujących u osób dorosłych. W równym stopniu dotyczy także dzieci, które są wyjątkowo wrażliwe na wszelkie niedobory składników odżywczych w diecie. Warto zadbać o odpowiednią podaż kwasu askorbinowego tak szybko, jak to tylko możliwe, by zapewnić najmłodszym wsparcie w czasie wzrostu i rozwoju - procesów wpływających na całe dalsze życie.
Vitaler's Witamina C z dziką różą 1000 mg - 60 kapsułek
"Analiza porównawcza zawartości witaminy C oraz ocena wartości energetycznej codziennych racji pokarmowych małych dzieci" - J. Hamulka, A. Wawrzyniak, M. Uznanska, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie,
"Ocena żywienia dzieci w przedszkolu na podstawie dekadowych jadłospisów" - A. Orkusz, A. Włodarczyk, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu
"Żywienie dzieci w trakcie infekcji" - A. Kozioł-Kozakowska, Pracownia Dietetyki Pediatrycznej, Klinika Pediatrii, Gastroenterologii i Żywienia, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum
"Kontrowersje związane ze stosowaniem suplementów diety w grupie dzieci zdrowych" - M. Kostecka, J. Kostecka, Katedra Chemii Wydziału Nauk o Żywności i Biotechnologii, Studenckie Koło Naukowe Dietetyków, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie
"Współczesne poglądy na rolę witaminy C w fizjologii i patologii człowieka" - K. Maćkowiak, L. Torliński, Katedra Chemii i Biochemii Klinicznej Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
"Witamina C – budowa, właściwości, funkcje i występowanie" - K Janda, M. Kasprzak, J. Wolska, Zakład Biochemii i Żywienia Człowieka, Wydział Nauk o Zdrowiu Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie
"Wpływ procesów kulinarnych na zawartość wybranych witamin w żywności. Cz. I. Witamina C i foliany" - D. Różańska, B. Regulska-Ilow, R. Ilow, Katedra i Zakład Bromatologii i Dietetyki Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu
"Wpływ nawyków żywieniowych i suplementów diety na spożycie witaminy C" - K. Mystkowska, R. Markiewicz-Żukowska, E. Karpińska, A. Puścion, Maria H. Borawska, Zakład Bromatologii, Studenckie Koło Naukowe przy Zakładzie Bromatologii, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku
Comments (0)