Witamina B12 - jakie ma znaczenie dla funkcjonowania organizmu? Czy warto ją suplementować?

Witamina B12 jest organicznym związkiem chemicznym, który pełni znaczącą rolę w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu. Jej głównym zadaniem jest regulowanie produkcji erytrocytów. Odpowiednia podaż wspomaga metabolizm węglowodanów i aminokwasów, a nawet zapobiega zachorowaniu na anemię złośliwą. Jak witamina B12 wpływa na ogólny stan zdrowia? Czym grozi niedobór i kto powinien zdecydować się na jej suplementację?

Witamina B12 - jaką pełni funkcję?

Witamina B12 - inaczej nazywana kobalaminą - to jedna z witamin z grupy B, która jest rozpuszczalna w wodzie. Jej odpowiednia podaż znacząco wpływa na funkcjonowaniu układu krwiotwórczego oraz nerwowego. Witamina B12 uczestniczy w wielu istotnych procesach - jedną z jej głównych funkcji jest wytwarzanie witaminy B9 (kwas foliowy) w aktywnej formie. 

Witamina B12 dostarczana do organizmu w odpowiednich ilościach, widocznie wpływa na codzienne samopoczucie. Wynika to z tego, że jej zadaniem jest ochrona nerwów poprzez wspieranie kondycji osłonek mielinowych. Udowodniono także, że dostarczanie jej w wystarczających ilościach może prowadzić do spowolnienia rozwoju zapalenia wątroby typu C. Dostępne formy to B12 metylokobalamina, akwakobalamina, deoksyadenozylokobalamina i B12 w formie syntetycznej cyjanokobalaminy. 

Przyczyny niedoborów witaminy B12

Główna przyczyna wywołująca niedobór witaminy B12 to źle zbilansowana dieta. Jej źródłem jest przede wszystkim mięso. W dzisiejszych czasach światopogląd dużej ilości społeczeństwa wpływa na zmniejszenie ilości spożywanych produktów odzwierzęcych.

Liczba osób stosujących dietę wegetariańską i wegańską nieustannie się zwiększa. Brak mięsa w posiłkach w dużym stopniu wpływa na niedobór B12. Badania potwierdzają, że stężenie surowicze witaminy B12 ulega obniżeniu u wegetarian. Znaczącą rolę odgrywa nie tylko rodzaj spożywanych posiłków lecz także czas przez jaki dieta bezmięsna jest stosowana. Specjaliści sugerują, że wszelkiego rodzaju diety eliminacyjne - w tym wyłączające z jadłospisu mięso - powinny być stosowane pod okiem wyspecjalizowanego dietetyka.

Czynnikiem ryzyka są także niektóre choroby, m.in zapalenie żołądka typu B z achlorhydrią, choroba Leśniowskiego-Crohna, zespół Zollingera i Ellisona czy choroba Addisona-Biermera. Zaburzenia mogą dotyczyć zarówno wchłaniania, jak i wydalania witaminy B12. Przyczyną niedoboru może być także interakcja witaminy B12 z lekami przyjmowanymi przewlekle. 

Niedobór witaminy B12 - jakie są objawy i skutki?

Niedobór witaminy B12 to poważne schorzenie. Diagnostykę utrudnia to, że objawy kliniczne ujawniają się dopiero po kilku latach od wystąpienia braków w diecie. Objawy dzieli się na psychiatryczne, neurologiczne, a także hematologiczne. Szacuje się, że uwidaczniają się one w momencie, w którym utracone zostanie 90% zapasów. Najbardziej charakterystyczne symptomy to zmęczenie, osłabienie mięśni, nieregularne bicie serca, stany zapalne języka i błony śluzowej, obniżenie nastroju, drażliwość, a także zestawy objawów charakterystyczne dla zaburzeń lękowych i depresyjnych. 

Czym może skutkować nieleczona awitaminoza B12?

  • anemia złośliwa - zmiany hematologiczne, które wywołane są niedoborem witaminy B12
  • zmiany zachodzące w szpiku kostnym
  • postępujące zmiany miażdżycowe
  • żółtaczka
  • demencja i zaburzenia pamięci
  • psychozy i halucynacje
  • epizody depresyjne
  • parestezje
  • otępienie
  • neuropatia nerwu wzrokowego
  • zwyrodnienia rdzenia kręgowego

Kiedy zwiększa się zapotrzebowanie na witaminę B12?

Osobom, które powinny przyłożyć szczególną wagę do spożywania produktów bogatych w witaminę B12, lekarze często zalecają suplementację. Są to przede wszystkim kobiety w ciąży. Witamina B12 dla dzieci w okresie rozwoju odgrywa kluczową rolę. Również osoby starsze powinny regularnie kontrolować poziom tej witaminy w organizmie. Mogą mieć bowiem problemy z wchłanianiem, które są powodowane przez niewystarczającą produkcję kwasów żołądkowych. 

Osoby zmagające się z cukrzycą to kolejna grupa ryzyka. Metformina, która jest przyjmowana przez pacjentów z tym zaburzeń w znaczący sposób ogranicza wchłanianie witaminy B12. Często pomijanym czynnikiem wpływającym na zaburzenia wchłaniania B12 jest alkoholizm. Przewlekłe nadużywanie alkoholu często wiąże się z niedożywieniem i obniża wchłanialność substancji odżywczych ze spożywanych pokarmów.

 

Gdzie szukać witaminy B12? W jaki sposób się wchłania?

Witamina B12 gdzie jest? W jakich produktach znajduje się jej największa zawartość? 

  • nerki cielęce, wołowe, drobiowe
  • wątroby
  • ryby
  • owoce morza
  • sery pleśniowe, jogurty naturalne
  • jaja

Śladowe ilości witaminy B12 można znaleźć również w kiszonkach (dzięki temu, że w ich składzie obecny jest kwas mlekowy. Witamina B12 nie występuje w warzywach i owocach. Jest ona produkowana przede wszystkim w przewodzie pokarmowym zwierząt. Wegetarianie i weganie bezwzględnie powinni suplementować ten składnik odżywczy i dbać o kontrolowanie jego poziomu, aby nie dopuścić do powstania niedoboru. Obecnie na rynku dostępna jest chociażby witamina B12 do ssania, a dzięki przyjaznej formie codzienne przyjmowanie nie stanowi uciążliwości.

Wchłanianie witaminy B12 może zostać podzielone na poszczególne etapy. Rozpoczyna się już w jamie ustnej. Następnie przechodzi do żołądka, w obrębie którego B12 odłącza się od połączeń białkowych. Kolejne etapy odbywają się w w dwunastnicy i jelicie krętym. Magazynowana jest natomiast przez wątrobę. Dzięki temu, że pewien procent tej witaminy jest biernie wchłaniany w jelicie, możliwe jest skuteczne stosowanie doustnych suplementów i leków.

Suplementacja - B12 metylokobalamina

Witamina B12 dostępna jest w różnych formach. Powszechnie uznaje się, że najlepiej wchłanialna jest metylokobalamina. Jest to aktywna forma, występująca w naturze. Organizm wchłania ją automatycznie po spożyciu. Wskazuje się także, że jest magazynowana w tkankach przez stosunkowo długi czas. Uznaje się, że ta substancja jest najskuteczniejszym i najbardziej efektywnym sposobem uzupełnienia niedoboru B12. Posiada bowiem zdolność przenikania przez barierę krew-mózg. 

Na rynku w nieco większej dostępności można znaleźć cyjanokobalaminę. Jest to spowodowane tym, że metylokobalamina wymaga bardziej restrykcyjnego przechowywania. Specjaliści często polecają suplementację metylokobalaminy pod język. Dzięki temu możliwe jest jej wchłanianie do osocza przez śluzówkę. 

Kiedy należy sięgnąć po witaminę B12? Jej suplementacja jest wskazana wszystkim osobom, które nie spożywają mięsa, a także chorym, którzy otrzymają zalecenie od lekarza specjalisty. Nad włączeniem suplementów powinny pomyśleć też osoby przyjmujące leki antydepresyjne, hormonalne, aspirynę czy tabletki nasenne. Większość substancji wykorzystywanych do produkcji tych środków farmakologicznych zmniejsza wchłanialność B12 i może prowadzić do powstania niedoborów.

Bibliografia

"Interakcje z lekami - istotnym wskazaniem suplementacji diety witaminą B12" - J.Biernat, M.Bronkowska, Katedra Żywienia Człowieka Wydziału Nauk o Żywności Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, 2014

"Witamina B12 - budowa, biosynteza, funkcje i metody oznaczania" A.Kośmider, K.Czaczyk, Wydział Nauki o Żywności Warszawa, 2010

"Witamina B12 - skutki niedoboru, zasadność terapii i suplementacji diety u osób w wieku podeszłym" - M.Mziray, P.Domagała, R.Żuralska, M.Siepsiak, Gdański Uniwersytet Medyczny 2016

"Ocena potrzeb i możliwości zwiększenia zawartości witaminy B12 w diecie" E.Sicińska, M.Cholewa, Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

"Niedobór witaminy B12 w wieku podeszłym - przyczyny, następstwa, podejście terapeutyczne" J.Zabrocka, Z.B.Wojszel, ZUS w Białymstoku, UM w Białymstoku, 2013

"Typ i czas stosowania diety wegetariańskiej a surowicze stężenie witaminy B12" M.Chabasińska, J.Przysławski, A.Lisowska, M.Schlegel-Zawadzka, M.Grzymisławski, J.Walkowiak, Uniwersytet Medyczny im.K.Marcinkowskiego w Poznaniu, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

Instagram

Dołącz do grona obserwatorów vitalers_official na Instagramie

Instagram Vitaler's
Instagram Vitaler's
Instagram Vitaler's
Instagram Vitaler's
Instagram Vitaler's

Comments (0)

No comments at this moment
Produkt dodany do ulubionych