Ludzki organizm możemy śmiało porównać do układu mechanicznego, który jest niezwykle skomplikowany, a do prawidłowego działania potrzebuje wiele stałych, jak i zmiennych elementów. Stąd też, aby prawidłowo działał, wymaga od nas ciągłego dostarczania mikro i makroelementów. Wśród nich niezbędne do prawidłowego funkcjonowania są witaminy rozpuszczalne w wodzie i tłuszczach. O tych pierwszych wiemy już naprawdę sporo, zaś drugie kryją ciągle wiele tajemnic. Czym się charakteryzują oraz jakie mają właściwości? Poniżej znajdziesz odpowiedź na te, jak i inne pytania dotyczące grupy witamin ADEK.
Witaminy ADEK
Grupa witamin ADEK charakteryzuje się rozpuszczalnością w tłuszczach. Jak możemy się domyślić, ich przyswajalność przez ludzki organizm jest ściśle związana z tłuszczami, które są bardzo łatwo dostępne, ponieważ występują w naszych pokarmach. Zapewnienie ich w odpowiedniej ilości skutkuje znakomitym wchłanianiem się witamin. Codziennie zapotrzebowanie na witaminy z tej grupy jest zależne od kilku aspektów. Wśród nich można wymienić codzienną dietę, aktywność fizyczną, wiek czy stany fizjologiczne.
Właściwości witaminy A
Witamina A to retinol oraz jego pochodne. Oddziałuje ona bezpośrednio na błony śluzowe, właściwy stan skóry oraz poprawność widzenia. Ponadto znakomicie oddziałuje na układ odpornościowy, stąd też jej suplementacja jest szczególnie wskazana w okresie jesienno-zimowym. Występuje ona w produktach pochodzenia zwierzęcego takich jak jaja, mleko, masło oraz ryby. Tak samo, jak w przypadku innych witamin, jej zbyt wysoki poziom może negatywnie oddziaływać na nasze samopoczucie, powodując bóle głowy, brak apetytu, bóle stawowo-kostne, wypadanie włosów czy łamliwość paznokci. Pomimo tego bardziej szkodliwy okazuje się jej niedobór. W takiej sytuacji możemy odczuwać zaburzenia w procesie widzenia oraz wyglądzie naszej skóry. Witamina A jest niezbędna w okresie dojrzewania, a jej niski poziom może zahamować wzrost.
Właściwości witaminy D
Witamina D w naszych pokarmach występuje w dwóch postaciach. Pierwszy z nich to witamina D2, która ma zbawienny wpływ na budowę układu kostnego oraz poprawne działanie całego systemu nerwowego. Oprócz tego reguluje wytwarzanie insuliny, która jest niezbędna do codziennej pracy organizmu ludzkiego. Z kolei witamina D3 jest głównym składnikiem pokarmów odzwierzęcych, dlatego też znajdziemy ją w tłustych rybach, żółtkach jaj, mleku oraz maśle. Jednakże należy wskazać, że głównym źródłem witaminy D jest słońce. Każdy z nas powinien korzystać z okresu letniego i pięknych słonecznych dni, by dostarczyć swojemu organizmowi sporej dawki tego cennego składnika. Warto wiedzieć, że stosowanie filtrów z wysokim faktorem ochrony, staje się w pewnym sensie ścianą, która odgradza nas od jej wchłaniania. Nadmiar witaminy D w organizmie może prowadzić do zaburzeń rytmu serca i bólu głowy, a jej niedobór może skutkować niebezpieczną dla zdrowia cukrzycą.
Właściwości witaminy E
Witamina E zwana jest również witaminą młodości, gdyż jest antyoksydantem chroniącym nasze komórki przed wolnymi rodnikami czy utlenianiem. Dodatkowo działa ona przeciwzakrzepowo i przeciwnowotworowo. Dzięki niej prawidłowo funkcjonują nasze narządy rozrodcze. W odróżnieniu od witaminy A i D jej głównym nośnikiem są pokarmy pochodzenia roślinnego, takie jak:
- oliwa z oliwek,
- oliwki,
- olej słonecznikowy,
- orzechy,
- kiełki pszenicy,
- nasiona dyni,
- pestki słonecznika,
- awokado,
- sezam.
Nadmiar witaminy E w naszym organizmie może być niezwykle groźny. Prócz bólów głowy może skutkować problemami z widzeniem. Dobrą wiadomością jest to, że w sytuacji jej zbyt wysokiego poziomu, nasz organizm samoistnie potrafi się jej pozbyć, stąd też bardzo rzadko dochodzi do hiperwitaminozy.
Właściwości witaminy K
Witamina K jest ostatnią z grupy witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Jej podstawowym zadaniem jest oddziaływanie na krzepliwość krwi. Ponadto wykazuje ona właściwości przeciwbólowe, przeciwgrzybicze oraz przeciwzapalne. Ciekawą zaletą witaminy K jest hamowanie rozwoju nowotworów, dlatego też nie należy jej pomijać w codziennej suplementacji. Witaminę K znajdziemy przede wszystkim w szpinaku, brokułach, brukselce, sałacie i natce pietruszki. Jej nadmiar może powodować dyskomfort związany z nadpotliwością, anemią czy bólami wątroby.
Vitaler's Witamina ADEK krople - 30 ml
Czy warto łączyć ze sobą witaminy A, D, E i K?
Połączenie niektórych witamin w codziennej suplementacji może powodować różne reakcje. Dlatego też warto wiedzieć jak umiejętnie łączyć ze sobą poszczególne składniki. Niekiedy mogą one wzajemnie znosić swoje pozytywnie działanie, a w innych przypadkach wzmacniać. Niezaprzeczalnie witaminy z grupy ADEK, czyli te, które rozpuszczają się w tłuszczach, są znakomitym połączeniem, ponieważ ich korelacja wzmacnia ich aktywność biologiczną.
Niedobór witamin z grupy ADEK
Jak wyżej wspomniano zarówno nadmiar witamin z grupy ADEK, który może doprowadzić w skrajnych przypadkach do hiperwitaminozy, jak i ich niedobór może być niezwykle szkodliwy dla ludzkiego organizmu. Awitaminoza to przypadłość, która powstaje na skutek braku poszczególnych witamin w organizmie. Skutkuje ona ogólnym pogorszeniem koncentracji, odporności oraz nadmierną wrażliwością. Podczas jej występowania zmienia się struktura komórek i narządów, co może być bezpośrednią przyczyną rozwoju wielu chorób. Awitaminoza w przypadku witaminy A może objawiać się nadmiernym rogowaceniem naskórka, kurzą ślepotą, martwicą rogówki, zmianami w układzie nerwowym oraz upośledzeniem funkcji układu pokarmowego, moczowego i oddechowego. Niedobór witaminy D ma swoje następstwa w postaci osteoporozy i demineralizacji kości. Brak witaminy E w organizmie bądź jej śladowe ilości może doprowadzić do zaburzeń neurologicznych, dystrofii, niedokrwistości i przedwczesnego starzenia się skóry, a w sytuacji witaminy K do zaburzeń pracy jelit oraz wydłużonego czasu krzepnięcia krwi.
Suplementacja witamin A, D, E, K
W sytuacji, gdy nasz organizm sygnalizuje nam niedobory witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, powinniśmy bez zbędnej zwłoki zacząć ich suplementację. Najistotniejszą kwestią w ich podaży jest to, aby nie zapominać o odpowiedniej ilości pokarmów bogatych w zdrowe tłuszcze. Zaleca się podawanie witamin A, D, E i K w towarzystwie wielonasyconych tłuszczów, takich jak omega-3 i omega-6. Występują one w oleju rzepakowym i lnianym, tłustych rybach oraz siemieniu lnianym.
ADEK dla dzieci
Witaminy ADEK mają szczególne znaczenie dla dzieci oraz młodzieży. Mianowicie wpływają one pozytywnie na procesy rozwoju i wzrostu. Ponadto wspierają wiele funkcji dziecięcych organizmów. Niestety, ostatnie badania wskazują na znaczne niedobory tych witamin u dzieci. W przypadku witaminy A pojawiają się one aż u 73% dzieci, witaminy D u około 93% zaś witaminy E u 70%. Należy wskazać, że skutki niedoborów witamin zdecydowanie szybciej mogą pojawić się u najmłodszych niż dorosłych. Dlatego też suplementację witamin rozpuszczalnych w tłuszczach należy rozpocząć od najmłodszych lat.
Mizerski W.: Tablice biologiczne. Wyd. IV. Warszawa, 2004.
Rusińska A. i inni: Zasady suplementacji leczenia witaminą D - Nowelizacja 2018: Postępy Neonatologii, 2018.
Prószyński Media Sp. z o.o.: Świat Nauki. Warszawa, 2008.
Wicha J.: Droga pod słońce. Wczesna historia witaminy D, 2012.
Nawrot A.: Encyklopedia Biologia, Kraków, 2008.
Comments (0)