Witaminy i minerały posiadają w naszej diecie bardzo ważne miejsce. Zapewniają prawidłowe funkcjonowanie organizmu i mają zbawienny wpływ na nasze zdrowie. Jednak organizm człowieka nie jest w stanie wytworzyć ich samodzielnie, dlatego należy zadbać o systematyczne dostarczanie ich do organizmu. Ważne jest, aby witaminy i minerały miały miejsce w naszej codziennej diecie lub jeśli nie jest to możliwe odpowiednio były suplementowane.
Witaminy i minerały - co należy o nich wiedzieć
Witaminy są związkami organicznymi, które przedostają się do organizmu w niewielkich ilościach. Są to związki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Mogą mieć pochodzenie zarówno naturalne, jak i syntetyczne. Powinniśmy je pozyskiwać z pożywienia, jednak w przypadku niedostatecznego poziomu w organizmie możliwe jest ich suplementowanie. Witaminy dzielimy na dwa rodzaje:
- witaminy rozpuszczalne w tłuszczach (tj. witaminy A, E, D, K),
- witaminy rozpuszczalne w wodzie (tj. witaminy C, B).
Każda z witamin odgrywa bardzo ważną rolę w organizmie człowieka. Witamina D, która nazywana jest witaminą słońca, reguluje odkładanie się fosforu i wapnia w kościach. Jednak ze względu na położenie geograficzne Polski, witaminę D powinni suplementować wszyscy jej mieszkańcy. Natomiast witamina K odpowiada na prawidłowe krzepnięcie krwi, a witamina E wpływa na metabolizm mięśni. Ostatnia witamina rozpuszczalna w tłuszczach to witamina A, która odpowiada za narząd wzroku. Witamina C, która jest rozpuszczalna w wodzie, wspiera działanie układu immunologicznego. Witaminę B warto szerzej omówić, ponieważ dzieli się ona na aż 8 rodzajów i są to:
- witamina B1 (tiamina),
- witamina B2 (ryboflawina),
- witamina B3 (niacyna, witamina PP),
- witaminę B5 (kwas pantotenowy),
- witaminę B6,
- witaminę B7 (witaminę H),
- witaminę B9 (kwas foliowy),
- witaminę B12.
Minerały natomiast należą do grupy soli. Można je podzielić na makroelementy i mikroelementy. Ich niedobór w diecie może powodować różnego rodzaju zaburzenia funkcjonowania organizmu. Makroelementy odpowiadają za kości, włosy i skórę, natomiast mikroelementy regulują wszystkie procesy zachodzące w komórkach.
Jakie witaminy powinny się znaleźć w naszej diecie?
Wszystkie witaminy odgrywają ważną rolę w naszym organizmie, dlatego też wszystkie powinny znaleźć się w naszej diecie. Naturalne jednak jest to, że niektórych witamin spożywamy więcej, a na niektóre powinniśmy zwrócić większą uwagę. Szczególnie okres zimy jest czasem, kiedy ilość witamin w naszej diecie jest mniejsza, ze względu na mniejszy wybór świeżych, naturalnych warzyw i owoców. Dodatkowo zimowe słońce nie zapewni odpowiedniego zapotrzebowania na witaminę D. Uzupełnienie niedoborów witamin i minerałów nie jest jednak trudne. Zanim sięgniemy po suplementy diety należy sprawdzić, czy nasza dieta jest wystarczająco bogata i czy dieta dostarcza wszystkich witamin.
Co powinniśmy jeść, aby dostarczać odpowiednie witaminy i minerały?
1. Witamina A - wpływa na stan naszych włosów i paznokci, prawidłowy wzrost czy procesy widzenia, a dodatkowo wzmacnia układ odpornościowy. Witaminę A możemy znaleźć w produktach tj.: pomidory, brzoskwinie, ziemniaki, masło, mleko, morele, szpinak, jarmuż, tłuste ryby czy w czerwonej papryce.
2. Witaminy z grupy B - są to jedne z najważniejszych witamin wspierających prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Wpływają nie tylko na układ nerwowy, naczyniowy i mięśnie, ale również na pracę serca. Produkty zawierające witaminy z grupy B powinny bezwzględnie znaleźć się w codziennej diecie. Organizm człowieka nie magazynuje witamin z grupy B w organizmie, dlatego należy je systematycznie dostarczać. Produkty, w których można znaleźć witaminy z grupy B to banany, owoce morza, fasola, kiełki pszenicy, nasiona słonecznika, mleko i przetwory mleczne, ryby morskie, fasola, kasza gryczana.
3. Witamina C - poprawia pracę układu krążenia, opóźnia starzenie się, działa przeciwnowotworowo i wzmacnia odporność. Dostarczana w naturalnej postaci z diety lepiej się wchłania, a także dłużej utrzymuje w organizmie. Jej naturalnej postaci nie można również przedawkować. Można ją znaleźć w brokułach, kiwi, kapuście, truskawkach, papryce, brukselce, brokułach czy kalarepie.
4. Witamina D - pomimo tego, że dostarczana jest głównie w trakcie ekspozycji na słońce to, można ją również dostarczać do organizmu z diety. Wpływa na prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego, zmęczenie i nerwowość. Dostarczyć ją możemy, spożywając jajka, ser żółty, czerwone mięso, tłuste ryby morskie czy oleje rybne.
5. Witamina E - nazywana jest witaminą młodości, ponieważ zwalcza wolne rodniki, opóźniając przy tym procesy starzenia. Produkty z witaminą E to migdały, olej słonecznikowy, szpinak, papryka, ryby, mleko i orzechy.
6. Witamina K - wspomaga układ sercowo-naczyniowy. Jej rolą jest utrzymanie prawidłowego funkcjonowania gospodarki wapniowej. Dodatkowo posiada właściwości przeciwgrzybicze, przeciwzapalne, antybakteryjne i przeciwbólowe. Możemy ją znaleźć w brokułach, awokado, jarmużu, szpinaku czy natce pietruszki.
Czy witaminy i minerały należy suplementować - dieta, a suplementy diety
Pomimo nawet najstaranniejszego dobierania odpowiednich produktów do posiłków, nie jesteśmy w stanie uzupełnić witamin i minerałów w takiej ilości jak potrzeba. Badania potwierdzają, że Polacy bardzo często sięgają po suplementy diety, dlatego warto wskazać suplementy diety, które działają. Suplementowanie składników odżywczych u osób, które nie posiadają niedoborów, nie ma naukowego uzasadnienia. Zdarza się jednak, że pomimo prowadzenia zdrowego, zbilansowanego trybu życia oraz stosowaniu urozmaiconej diety suplementacja jest potrzebna. Do diety warto wtedy dołączyć odpowiednie preparaty witaminowe. Warto zwrócić uwagę, aby preparat zawierał witaminę D, ponieważ suplementować ją powinni wszyscy. Dodatkowo ważnym minerałem, który warto suplementować, jest jod, który jest niezbędny do prawidłowej pracy tarczycy. Dodatkowo, wybierając suplement diety, warto zwrócić uwagę na to, czy producent podaje skład suplementu. Warto wybierać odpowiednie suplementy z pomocą zaufanego farmaceuty, która pomoże wybrać odpowiednie suplementy diety, które działają.
Gdy sama dieta nie wystarczy - suplementy diety kiedy są potrzebne
Osobami, które powinny suplementować składniki odżywcze, są te, u których występują niedobory. Poza witaminą D, nie ma oficjalnych wytycznych dotyczących suplementowania innych składników przez większość osób, jednak istnieją pewne grupy ryzyka, które powinny włączyć odpowiednią suplementację do swojej diety. Jedną z takiej grup są kobiety planujące ciąże, które powinny przyjmować kwas foliowy. Następnie kobiety ciężarne i matki karmiące, u których zaleca się stosowanie witaminy D, kwasu foliowego, żelaza i jodu. Kolejnymi grupami są osoby stosujące określone diety wykluczające, czyli wegetarianie, weganie i osoby stosujące dietę bezglutenową. Zaleca się u nich suplementacje witamin z grupy B, witaminy D, wapnia, cynku czy żelaza. Chorzy z osteoporozą powinni stosować zarówno witaminę D3, jak i wapno, a osoby powyżej 50. roku życia narażone są na niedobór witaminy B3. Inną z grup ryzyka są osoby starsze cierpiące na zwyrodnienie plamki żółtej, które powinny dostarczać dodatkowo do organizmu Witaminę C i E oraz cynk. Jak widać, jest wiele grup osób potrzebujących odpowiedniej suplementacji, jednak należy odpowiednio dobrać suplementowane witaminy i minerały do indywidualnej diety i potrzeb organizmu.
Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w zakresie stosowania witamin i mikroelementów u kobiet planujących ciążę, ciężarnych i karmiących. Ginekologia Polska
Reguła J., Gramza-Michałowska A., Stachowiak B.: Udział suplementów diety w żywieniu osób dorosłych. Problemy Higieny i Epidemiologii, 2011, 92(3)
David A. Bender, Peter A. Mayes: Mikroelementy odżywcze: Witaminy i składniki mineralne. W: Robert Kincaid Murray, Daryl K. Granner, Victor W. Rodwell: Biochemia Harpera ilustrowana. Wyd. VI uaktualnione, 2008
Pietruszka B, Brzozowska A. Uwarunkowana suplementacji diety witaminami i składnikami mineralnymi w Polsce. Żywienie Człowieka i Metabolizm, 29, 2002,
Brzozowska A, Wzbogacanie żywności i suplementacja diety składnikami odżywczymi – korzyści i zagrożenia, Żywność. Nauka. Technologia. Jakość., 2001, 4(29)
Comments (0)