Jodek potasu na promieniowanie. Czym jest płyn Lugola?
Kiedy mowa o jodzie, nie można pominąć jednej z najbardziej znanych właściwości, która dotyczy promieniowania.
Wypadki jądrowe mogą spowodować uwolnienie radioaktywnego jodu do środowiska, zwiększając ryzyko rozwoju agresywnego raka tarczycy u osób narażonych na promieniowanie. Wychwyt niebezpiecznej formy pierwiastka jest wyższy u osób z niedoborem jodu. Amerykańska Agencja Żywności i Leków (FDA) zatwierdziła substancję jako środek blokujący w nagłych przypadkach popromiennych związanych z uwolnieniem radioaktywnego jodu.
Czy to faktycznie działa?
Choć incydentów tego typu nie było wiele, z pewnością warto przytoczyć sytuację z 1986 roku, kiedy doszło do katastrofy w Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej. W Polsce zastosowano wtedy tzw. płyn Lugola - jodek potasu, który jest preparatem stabilnej soli jodu. Działanie produktu jest proste - tarczyca staje się wysycona "bezpiecznym" pierwiastkiem i nie jest w stanie absorbować żadnych innych cząsteczek jodu przez określony czas.
Działania ówczesnych władz przyniosły skutek - odsetek zachorowań na raka tarczycy nie wzrósł znacząco w kolejnych latach. Na terenach, gdzie nie stosowano profilaktyki jodowej (jak Białoruś i Ukraina) zachorowalność, szczególnie wśród dzieci i młodzieży gwałtownie wzrosła.
Jod i objawy niedoboru
Długotrwały niedobór jodu ma ogromny wpływ na tarczycę. Prowadzi do powiększenia organu, czyli tzw. wola, co wiąże się często z uciskiem na tchawicę i przełyk oraz powstaniem widocznego guza u podstawy szyi. Niedobór jodu traktowany jest jako problem zdrowia publicznego na skalę światową. Jak rozpoznać deficyt? Na niski poziom pierwiastka w organizmie może wskazywać kilka objawów:
- brak energii
- uczucie zmęczenia
- niewyjaśnione przybieranie na wadze
- sucha, podatna na uszkodzenia skóra
- skrajne poczucie zimna, pomimo normalnej temperatury
- wypadanie włosów
- spadki nastroju
Jod - skutki niedoboru
Zespół zaburzeń mających źródło w niedobrze jodu dotyczy wszystkich faz życia. U dzieci wiąże się często z powiększeniem i zaburzeniem pracy tarczycy, upośledzeniem funkcji mózgu i opóźnionym rozwojem fizycznym. A jakie konsekwencje dotykają ludzi dorosłych?
- powiększenie tarczycy - istotnie zwiększa częstość chorób organu, w tym raka
- niedoczynność tarczycy - wiąże się z przerostem i zmianą struktury gruczołu
- upośledzenie wyższych funkcji mózgu - czyli zdolności uczenia się, zapamiętywania i kojarzenia
Zaawansowana niedoczynność tarczycy może prowadzić także do bezpłodności.
Czy jod można przedawkować?
Zdarza się, że na skutek nieodpowiedniej suplementacji dochodzi do przewlekłego zatrucia jodem. Warto jednak pamiętać, że taka sytuacja może wystąpić, gdy dzienna podaż przekracza zalecaną dawkę przynajmniej 20-krotnie. Jakie objawy wskazują na zbyt wysoki poziom jodu w organizmie?
- metaliczny posmak w ustach
- zwiększone wydzielanie śliny
- podrażnienie żołądka
- zmiany trądzikowe na skórze
Jod stosowany zgodnie z ogólnie przyjętymi zaleceniami uważany jest przez ekspertów za substancję bezpieczną.
Jod - przeciwwskazania
Dostarczenie odpowiedniej ilości jodu jest niezbędne dla zapewnienia prawidłowych funkcji organizmu. Choć suplementacja sprawdza się w wielu przypadkach, istnieją pewne przeciwwskazania. Wśród nich wymienia się przede wszystkim nadczynność lub podejrzenie raka tarczycy. Jod spożywamy w dawce uważanej za bezpieczną może być również niekorzystny dla osób dotkniętych chorobami autoimmunologicznymi tarczycy (jak Hashimoto czy choroba Gravesa-Basedowa).
Suplementy zawierające jod mogą wchodzić w interakcje z niektórymi lekami - należą do nich tyreostatyki, inhibitory ACE i środki moczopędne.
Zdrowie tarczycy zaczyna się od budulca gruczołu - jodu. Dostateczny poziom pierwiastka przyniesie jednak korzyści dla wielu układów organizmu, chroniąc i wspomagając ich funkcje. Choć niedobory są powszechne i stanowią duży problem, rozwiązanie jest niezwykle proste i dostępne dla każdego - odpowiednia podaż może zapobiec całemu szeregowi problemów.
Comments (0)